Vademecum
INCOTERMS
Reguły Incoterms wytyczają zakres odpowiedzialności kupujących i sprzedających za dostawę towarów w umowach sprzedaży.
- EXW (Ex Works – z zakładu) – eksporter nie ponosi żadnych kosztów transportu i cła. Jego rola kończy się na wydaniu towaru z magazynu. Koszty związane z organizacją transportu i ubezpieczenia w całości pokrywa importer.
- FCA ( Free Carrier – dostarczony do przewoźnika) – sprzedający ponosi koszty transportu, załadunku oraz ubezpieczenia do momentu przekazania towarów pierwszemu przewoźnikowi, wskazanemu przez kupującego, w oznaczonym miejscu.
- FAS ( Free Alongside Ship – dostarczony wzdłuż burty statku ) – Odpowiedzialność za koszty transportu oraz ryzyko sprzedającego kończą się w momencie dostarczenia towarów do burty statku w oznaczonym porcie nadania, jednak bez załadunku towarów na statek. Od tego momentu wszelkie koszty oraz ryzyko związane z towarem zostaje przeniesione na kupującego.
- FOB (Free on Board – dostarczony na statek) – eksporter pokrywa wszystkie koszty dowozu ładunku do portu wyjściowego i załadunku na burtę. Eksporter pokrywa również koszty manipulacyjne w porcie wyjściowym, koszty odprawy celnej oraz koszty portowe. Pozostałe koszty są w gestii importera.
- CFR ( Cost and Freight – koszt i fracht ) – Sprzedawca pokrywa koszty transportu do portu docelowego, ryzyko za towar przekazane jest jednak kupującemu już przy załadunku na statek.
- CIF (Cost Insurance Freight – koszt ubezpieczenie fracht ) – eksporter płaci za wszystkie koszty aż do portu docelowego, czyli pokrywa on koszty dowozu ładunku do portu wyjściowego i załadunku na burtę, koszty manipulacyjne w porcie wyjściowym, koszty odprawy celnej oraz koszty portowe, a także koszty transportu i ubezpieczenia.
- CPT ( Carriage paid to – przewóz opłacony do ) – Przewoźne opłacone do (… określonego miejsca przeznaczenia). Odpowiednik CFR w transporcie innym, niż morskim i wodnym śródlądowym (w tym multimodalnym)
- CIP ( Carriage and Insurance paid to – przewóz i ubezpieczenie opłacone do )
- DDU (Delivery Duty Unpaid – dostarczone cło nieopłacone ) – eksporter pokrywa wszystkie koszty transportu „od drzwi do drzwi” czyli miejsca wyjazdu towaru po dostarczenie go do punktu wskazanego przez importera. Wyjątkiem są koszty odprawy celnej i cła, które zobowiązany jest pokryć importer.
- DDP (Delivery Duty Paid – dostarczone cło opłacone ) – eksporter pokrywa wszystkie koszty transportu i cła. Importer praktycznie nie ponosi żadnych kosztów związanych z dostarczeniem towaru.
Rodzaje kontenerów
- Dry Van (DV) – kontener uniwersalny ogólnego przeznaczenia
- High Cube (HC) – kontener o podwyższonej wysokości
- High Cube PalletWide (HCPW) – kontener o podwyższonej wysokości i szerokości
- kontener o kontrolowanej temperaturze – do przewozu ładunków w temperaturze od –25 °C do +25 °C
- Reefer (RF) – kontener chłodniczy
- Open Top (OT) – kontener z otwartym dachem
- Open Side (OS) – kontener o bokach otwartych
- Flat Rack (FR) – kontener z otwartym dachem i bokiem
Słownik pojęć spedycyjnych
- Spedytor – firma zajmująca się, w imieniu załadowcy bądź odbiorcy towaru, przewozem ładunków oraz wszelkimi formalnościami z tym związanymi
- FCL – (ang. Full Container Load) transport pełno-kontenerowy
- TEU – (z ang. Twenty – Feet Equivalent Unit) – jednostka miary odpowiadająca pojemności (1TEU=20’)
- LCL – ( ang. Less than Container Load) drobnicowe przewozy kontenerowe
- Załadowca – inaczej eksporter (najczęściej) to firma, od której rozpoczyna się transport
- Odbiorca – inaczej importer (najczęściej) to firma będąca odbiorcą towaru
- Shipper (inaczej Consignor) – nadawca ładunku
- Armator – firma, która w imieniu własnym uprawia żeglugę przewozową używając do tego własnego lub cudzego statku
- Agencja Celna – podmiot uprawniony do dokonywania w imieniu swoich klientów przed organami celnymi wszelkich czynności przewidzianych w Kodeksie Celnym
- Odprawa celna ostateczna – dopuszczenie towaru do obrotu po uiszczeniu opłat celno- podatkowych
- Odprawa celna przekazowa (inaczej odroczona) – to taka odprawa, której zadanie zostaje przekazane innemu urzędowi celnemu, najczęściej urzędowi najbliżej położonemu względem miejsca przeznaczenia towar
- Procedury uproszczone – skrócenie czasu odprawy celnej poprzez elektroniczną wymianę dokumentów oraz odprawę towaru w miejscu jego przeznaczenia, a nie – jak dotąd – w siedzibie urzędu celnego.
- T1L – wspólna procedura tranzytowa dotycząca ładunków przewożonych między krajami Unii Europejskiej a pozostałymi (np. przy przewozie towaru spoza Unii Europejskiej na terenie Unii )
- T2L– wspólna procedura tranzytowa dotycząca ładunków przewożonych pomiędzy krajami Unii Europejskiej (np. z Polski na Cypr drogą morską lub po dopuszczeniu do obrotu z Hamburga do Gdyni)
- SAD ( z ang. Single Administrative Document) – wymagany w Unii Europejskiej dokument zgłoszenia towaru do odprawy celnej
- MRN – numer ewidencyjny operacji tranzytowej zwyczajowo dokument potwierdzający procedurę wywozu
- Buking – zlecenie dla armatora, dokument zawierający specyfikację przewozu towaru i służący potwierdzeniu uzgodnień między kontrahentami
- Konosament – to morski list przewozowy, świadectwo potwierdzające odbiór danego ładunku na statek I zobowiązanie przewoźnika do dostarczenia go do portu docelowego
- Konosament HBL / MBL – (z ang. house bill of lading / master bill of lading – dokument przewozowy wystawiany przez spedytora lub armatora określający:
- Consignee – Odbiorca ładunku wymieniony na konosmanecie/ BL
- B/L (ang. Bill of Lading) to morski list przewozowy, świadectwo potwierdzające odbiór danego ładunku na statek I zobowiązanie przewoźnika do dostarczenia go do portu docelowego
- Original Bill of Lading (B/L) – morski list przewozowy wystawiony w oryginale
- AWB (Air Way Bill) – list przewozowy stosowany we frachcie lotniczym
- Feeder – niewielki statek przewozowy, który dowozi kontenery pomiędzy większymi a mniejszymi portami morskimi
- Dem/ Det (z ang. Demmurage/Detention) opłata należna armatorowi za przetrzymanie w porcie pełnego kontenera powyżej określonego czasu – Demurrage. Opłata należna armatorowi za przetrzymanie kontenera na środku transportu Detention
- THC (z ang. Terminal Handling Charge) – opłaty za obsługę przesyłki, jakie nalicza port lub lotnisko za swoje usługi
- THD – (z ang. Terminal Handling at Destination) – opłaty portowe w miejscu przeznaczenia jednego kontenera 20 – stopowego
- Konsolidacja – grupowanie mniejszych ładunków w większe dla celów transportowych (minimalizacja kosztów poprzez zwiększenie stopnia wykorzystania środków transportu)
- CFS – (z ang. Container Freight Station) punkt konsolidacyjny dla towarów drobnicowych
- Storage – Opłata za składowe
- D/O (Delivery Order) – dokument pozwalający na wydanie ładunku w porcie
- ADR ( z franc. Accord européen relatif au transport international des marchandises Dangereuses par Rout) – międzynarodowa konwencja regulująca zasady przewozu drogowego ładunków niebezpiecznych, zwyczajowo według tych zasad określany jest ładunek niebezpieczny w transporcie drogowym.
- DGR ( z ang. Dangerous Goods) – przepisy odnoszące się do przewozu i dokumentowania towarów niebezpiecznych
- DGD – deklaracja załadowcy określająca specyfikę towaru niebezpiecznego zwykle dostarczana spedytorowi z MSDS (kartą charakterystyki produktu).
- MSDS – (z ang. Material Safety Data Sheet) –czyli Karta charakterystyki produktu niebezpiecznego , określa jego grupę oraz klasę
- IMO – Międzynarodowa Organizacja Morza (dawniej IMCO) zajmująca się bezpieczeństwem żeglugi, obrotu morskiego i ochroną środowiska morskiego
- Akredytywa – forma bezgotówkowych rozliczeń między firmami. Stosowana przy rozliczeniach transakcji handlowych krajowych i zagranicznych, najczęściej przy dużych transakcjach lub kiedy sprzedający i kupujący nie mieli jeszcze okazji sprawdzić swojej wiarygodności. Kupujący zabezpiecza w banku odpowiednią sumę, która to po spełnieniu określonych wcześniej warunków zostaje przekazana sprzedającemu po wywiązaniu się z jego zobowiązań.
- Dodatki – pewne dodatkowe opłaty naliczane przy usłudze spedycyjnej:
- BAF – dodatek paliwowy, nakłada go konferencja żeglugowa lub armator, a jego celem jest zniwelowanie efektów zmiany cen na rynku paliw
- PCC – dodatkowa opłata pobierana za transport Kanałem Panamskim
- LSF –dodatek paliwowy stosowany głównie dla portów Morza Bałtyckiego
- SCT – dodatkowa opłata pobierana za transport Kanałem Suezkim
- CAF – dodatek walutowy, służący zminimalizowaniu efektów wahań kursów walutowych
- PORTEO – opłata portowa w portach Ameryki Południowej płatna zwykle przez załadowcęWRS – dodatek za ryzyko wojny
- Kongestia – dodatek za utrudnienia związane ze zbyt dużą liczbą ładunków w porcie
- PSS – dodatek wprowadzany w sezonie zwiększonych przewozów
- ISPS – dodatek za zwiększone bezpieczeństwo w porcie
- PRS – Piracy Risk Surcharge (inaczej AGS – Aden Gulf Surcharge) – dodatek z tytułu konieczności opłacenia służb zapewniających bezpieczeństwo statków poruszających się w obrębie Zatoki Adeńskiej
- OWS – Overweight Surcharge – dodatek/dopłata do kontenerów 20’stopowych z tytułu przewozu ciężkich ładunków powyżej limitu określonego przez armatora realizującego transport (najczęściej powyżej 18t)
- EBS – Emergency Bunker Surcharge – specjalna dopłata służąca zniwelowaniu wahań cen paliwa – każdorazowo decyzja o jej naliczeniu podejmowana jest przez armatora realizującego transport
- ERS – Equipment Repositioning Surcharge (inaczej EIS – Equipment Imbalance Surcharge) – specjalna dopłata służąca zniwelowaniu strat armatora z tytułu niezbilansowania dostępności kontenerów